ብልህ ሁኑ

“ማንም ብልህ ሁኖ አልተወለደም።” /ታንዛናውያን/

አፍሪካውያን በምድራቸው ላይ ለረጅም ዘመን የተቀመጡ ፣ ታሪካቸውን ፣ የትውልድ ሐረጋቸውን ፣ የመድኃኒት ጥበባቸውን ፣ የሥነ ቅርስና የሥነ ልሳን እውቀታቸውን በቃል እያስተላለፉ የኖሩ ሕዝቦች ናቸው ። አፍሪካ ሀብት ያለባት ምድር ብቻ ሳትሆን እውቀትም ያላቸው ሕዝቦች መቀመጫ ናት ። ሀብትዋ በዘረፋ ፣ ልጆችዋ በባርነት ለዘመናት ሲጋዙ ኑረዋል ። አፍሪካዊ አፍሪካዊነቱን እንዲረግመው ብዙ ተሠርቶበታል ። ቅኝ ገዥዎቹ ከእነርሱ የሚከፉ ጨካኝ አፍሪካውያንን እየተኩ በመውጣታቸው ፣ የአፍሪካ ዕንቈ ልጆችም የሞት ሰለባ መሆናቸው ፣ ያልተረጋጋው ሰላም አፍሪካን ዛሬም እየናጣት ይገኛል ። በዚሁ ከቀጠልን አንድ ቀን ለእናንተው ሰላም ስንል እንደ ገና በባርነት እንይዛችኋለን ብለው የሄዱት መምጣታቸው አይቀርም ። አፍሪካ ደሀ አይደለችም ፣ ልጆችዋም በባርነት ያን የመሰለ ሕንጻና መንገድ ከሠሩ አዋቂዎች ናቸው ። አፍሪካ ደንዋ ተመንጥሮ ከተወሰደ በኋላ የሰሐራ በረሃ ተብሎ ስም ወጣለት ። መሣሪያ ተሰጥቶ ልጆችዋ ከተጋደሉ በኋላ ሰላም የሌላቸው ያልሰለጡ ሕዝቦች ተብለው ተወገዙ ። አፍሪካ በታላቁ እስክንድር ስም በተሰየመችው እስክንድሪያ ታላቅ ቤተ መጻሕፍት የነበራት የመጽሐፍ ምድር ናት ። ይህም ከዛሬ 2300 ዓመታት በፊት ነው ። ብሉይ ኪዳን ለመጀመሪያ ጊዜ ከዕብራይስጥ ወደ ፅርዕ የተተረጎመው በምድረ አፍሪካ ነው ። ክርስትና ኢየሩሳሌም ተመሥርቶ ስድሳ ኪሎ ሜትር ሰማርያ ሳይደርስ በኢትዮጵያዊው ጃንደረባ አማካይነት ክርስትና ወደ አፍሪካ ገብቷል ። የሰሎሞንን ጥበብ ለማየት ኢየሩሳሌም ድረስ ሂዳ ሰሎሞናዊ ሥርወ መንግሥትን ይዛ የመጣቸው አኵሱማዊት ሳባ የአፍሪካ ልጅ ናት ። የመጽሐፍ ቅዱስ ቀኖናዎች ፣ ታላላቅ ጉባዔዎች የተደረጉት ፣ ምንኵስናና ምናኔ የተጀመረው ፣ እነ ቅዱስ ቄርሎስ ፣ እነ ቅዱስ አትናቴዎስ ፣ እነ ቅዱስ እንጦንስ ፣ እነ ቅዱስ አውግስጢኖስ ፣ እነ ጠርጡሊያን የወጡት ከአፍሪካ ምድር ነው ። ሦስቱን ዓለም አቀፍ የቤተ ክርስቲያን ጉባዔ የመሩት አፍሪካውያን አባቶች ናቸው ። ጸሎተ ሃይማኖት የተረቀቀው በአፍሪካውያን አባቶች ነው ። አፍሪካ የብዙ ሥነ ቃል ፣ መድኃኒት ፣ ጥበብ መገኛ ናት ።

አፍሪካዊ የሆኑት ታንዛናውያን፡- “ማንም ብልህ ሁኖ አልተወለደም” ይላሉ ። የአፍሪካ ጥበቦች ፣ ሥነ ቃሎች ፣ ፍልስፍናዎች በቂ ዳሰሳ አላገኙም ። ብልህነት የተፈጥሮ ጸጋ ብቻ ሳይሆን በአብዛኛው የኑሮና የትምህርት ውጤት ነው ። ብልህነት መግቢያውን ብቻ ሳይሆን መውጫውን ማወቅም ነው ። መግቢያውን ብቻ ያወቀ መውጫውን ግን ያላገናዘበ አወዳደቁ የከፋ ነው ። ወደ ወጥመድ መግባት አለና መግባት ብቻ ውጤት አይደለም ። መግባቱን ችለው መውጫውን ያላወቁ ይጋደላሉ ። በፍቅር የጀመሩ በመጨራረስ ያከትማሉ ። ብልህነት ግን ሲገባ መውጫውንም ያስባል ። ኑሮ ከጉልበት ይልቅ በብልሃት ይመራል ። ብልህነት በሌላው ሰው አእምሮ ውስጥ ገብቶ የመጣበትን ክፉ አመጣጥ በደግ የሚለውጥና አደጋን የሚቀንስ ነው ። ብልህነት የነገርን አካሄድ ፣ የሰውን የተፈጥሮ ጠባይ ማወቅ ነውና ለዳኝነት በጣም አስፈላጊ ነው ። ብልህነት ከትርፉና ከኪሣራው ለክቶ የተሻለውን የሚመርጥ ነው ። ብልህነት ትላንትን ሳይረሳ ዛሬን ይኖራል ። ብልህነት ለነገ የሚተርፍ ነገር ዛሬ ይከውናል ። ብልህነት እሳት ሁነው ሲመጡ ውኃ ሁኖ ይጠብቃል ። ተደጋጋሚ ችግሮች ብሶተኛ እንዲያደርጉት አይፈቅድም ። በችግር ላይ ስንስቅ ችግሩ ያለቅሳል ፣ እኛ ስናለቅስ ችግራችን ይስቃል ። ብልህነት ከትላንቱ ችግር ምክሩን እየወሰደ ፣ ከመሞት መሰንበት ይሻላል እያለ ፣ ከክፉው ደጉን እያወጣ ፣ ኀዘን ኀዘንን ይወልዳል ላብርደው እያለ ቀኑን የሚያፈካ ነው ። ብልህነት ሞኝ ከሁሉ ይጣላል በማለት ጠብንና ጠላትን የሚቀንስ ፣ ጠላት ቢበዛበትም መውጫ መንገዱን የሚያስብ ፣ ይህም ሊሆን ይችላል በማለት በገጠመኙ የማይደነቅ ነው ። ብልህነት ሁልጊዜ ለመጀመር ዝግጁ የሆነ ፣ የዛሬ አለመቻል የሁልጊዜ አለመቻል አይደለም ብሎ የሚያምን ነው ። ብልህነት ለጠላቱ የውጊያውን ስልት የማያወራ ፣ በአፍ ሳይሆን በተግባር የሚረታ ፣ ተወደድሁ ብሎ መጠላት እንዳለ የማይረሳ ነው ።

ብልህነት ራሱን ከአገር ከሰው ለይቶ በድሀ መሐል ወርቅ የማያበዛ ፣ ተደመጥሁ ብሎ ንግግርን በኩንታል ጭኖ የማይመጣ ፣ ተጠላሁ ብሎ አገር ለቅቄ ልጥፋ የማይል ፣ የወሰዳቸው መንገድ መልሶ ያመጣቸዋል ብሎ በቅንነት የከዱትን የሚጠብቅ ፣ ለሁሉም ዋጋ ከፋይ እግዚአብሔር በዙፋኑ አለ ብሎ የሚያምን ነው ። ብልህነት ብልጥነት አይደለም ። ብልጠት የጦጣ ማኅበርተኞች ተግባር ፣ የሚያስንቅ አመል ነው ። ብልጥ ሁሉን አሞኛለሁ ብሎ ሲነሣ ሁሉም ብልጠቱን ያውቅበትና ሞኝ ይሆናል ።

ብልህ ሁኖ የተወለደ የለም ። ብልህ ለመሆን ልባምነትን ከእግዚአብሔር ቃል መያዝ ፣ የሽማግሌዎችን ምክር መስማት ፣ ዕለት በዕለት አንድ በጎ ነገር በማድረግ ማደግ ፣ ባልንጀራ አለማብዛት ፣ ንዴትን መጠየፍ ፣ ለውሳኔ አለመቸኮል ፣ ስሜትን መግዛት ፣ ታይታን መጥላት ፣ ሰወር ብሎ መኖር ፣ እውነተኛነትን እንጂ ገታራነትን ማራቅ ፣ ከመናገር ማዳመጥ ፣ የምክር መጻሕፍትን ማንበብ ፣ አንገት ደፍቶ የችግር ቀንን ማሳለፍ ፣ የሚቆጠበው ካለው ነገር እንጂ ከሌለ ነገር አይደለምና በታኝ አለመሆን ይገባል ።

ከሁሉ በላይ ራስ የሆነውን ክርስቶስን አለማስነካት ብልህነት ነው ። ራስ ከተቆረጠ ሕይወት የለም ። እባብ ራሱን አያስነካም ። “ስለዚህ እንደ እባብ ልባሞች እንደ ርግብም የዋሆች ሁኑ ።” ማቴ. 10፡16።

የብርሃን ጠብታ 29

ዲያቆን አሸናፊ መኰንን
ኅዳር 29 ቀን 2014 ዓ.ም.